Według
starych kronik
osada zostałaspalona
podczas walk w
1326 r., w
okresie wcześniejszym
nazywała się
Szwan od
nazwiska właściciela.
Za czasów
Nowej Marchii
nazwę
zniemczono na
Kolpin. Położone
2 km na północ
śródleśne,
obecnie
zanikające
jeziorko nosiło
nazwę Szwan
znacznie dłużej.
Tędy biegł
dawny gościniec
(wykładany kłodami)
z pomorza na
Radęcin i
Poznań.
Przy drodze między
stacją
kolejową i
nadleśnictwem
rośnie pięć
potężnych dębów
o obwodzie pni
4,6 - 6 m i
wysokości ok.
23m oraz stary
wiąz polny o
obwodzie pnia
4,3 m. Zespół
tych pomników
przyrody został
nazwany im.
wybitnego
przyrodnika
prof. Władysława
Szafera /aut.
staraniem pana
Władysława
Wiatrowskiego/
We wsi późnobarokowy
dwór myśliwski,
parterowy,
zbudowany w
kształcie
podkowy. Wejście
z ganeczkiem
wspartym na
filarach.
Oficyny
dworskie
zbudowane w
XVIII w.
zamieszkują
rodziny leśników.
Całość
przebudowana w
1804 roku.
KIEŁPINO gm.
Drawno;
niemiecka
nazwa Kölpin.
Mała wieś sołecka
nad Wardynką,
na skraju
Puszczy
Drawskiej,
przy drodze z
Recza do
Brzezin, w
pobliżu skrzyżowania
z drogą
Choszczno-Drawno.
Stacja
kolejowa na
linii z
Choszczna do
Drawna. We wsi
złożonej z
16 zabudowań
(1982 r.)
znajduje się
ruina późnobarokowego
dworku myśliwskiego
z końca XVIII
w. W okolicy
stacji
kolejowej rośnie
pięć potężnych
dębów ( o
obw. od 465 do
600 cm) im.
prof. W.
Szafera
–
pomniki
przyrodyoraz wiąż
polny o obw.
430 cm. W
okolicy kilka
jezior oraz
wzgórza sięgające
105 –
108.
W średniowieczu
biegł tędy
szlak handlowyz
Osieczna przez
Żółwini dalej
przez Recz do
Stargardu, używany
jeszcze w połowie
XIX w.Sama
wieś ma rodowód
słowiański,
zaś niemiecki
historyk
dowodził iż
nazwa wsi
wywodzi się
ze słowiańskiego
słowa „łabędź”.
Kiełpino
powstało nie
później niż
w XII w. zaś
w 1326 r.
zostało
zniszczone w
trakcie
najazdu
polsko-litewskiego.
W księdze
ziemskiej z
1337 r. Kiełpino
figurowało
jako wieś
opuszczona,
obejmująca 20
łanów. Było
to zapewne
lenno Liebenowów.
Gdy w 1350 r.
zmarł Otto
von Liebenow
margrabia
Ludwik Starszy
przekazał
opuszczone
lenno Von Güntersbergom.
W marcu 1352
r. margrabia
Ludwik Rzymski
przekazał im
całą bedę w
zbożu i pieniądzu
oraz wszystkie
inne
przywileje z
wyjątkiem
podwód, spłacając
w ten sposób
długi wobec
wasali. W
styczniu 1354
r. margrabia
ponownie upoważnił
von
Guntersbergów
do pobierania
renty z tej
wsi. Po
Guntersbergach
kilkuwioskowe
lenno przeszło
w ręce
rodziny Wreech
z Krzęcina.
Przed wojną
30-letnią była
tu jedna
siedziba
rycerska; w rękach
chłopów
pozostawało
już tylko 4
łany ziemi.
Karczma
szynkowała
piwo z Recza.
W
czasie wojny
30-letniej
(1618-48)
Wreechowie nie
tylko
potracili
pozostałe
wsie, ale z
powodu długów
Joachim von
Wreech
zmuszony został
oddać Kiełpino
w zastaw
Kasparowi von
Lucke.
18.06.1678 r.
Kiełpino
zostało
sprzedane
przez
spadkobierców
za 2600 talarów
wdowie po pułkowniku
Von der
Marwitz ,
Katharinie z
domu von Schönbeck
ze Stanowic i
Drezdenka. W
1693 r. majątek
padł pastwą
pożaru a w
trzy lata później
wykupił go za
3000 talarów
generał pułkownik
Joachim
Friedrich won
Wreech, jednakże
już w 1702 r.
oddał go w
zastaw na 20
lat ppłk. von
Hacke, który
w kilka lat później
zmarł, gdyż
w 1713 r. jako
właścicielka
figurowała
wdowa po nim.
w opisie łanów
z 1713 r.
stwierdzono :
„ Grunty
składają się
z piaszczystej
ziemi, trochę
pastwisk.Jeśli puste jeszcze 2 lany zostaną zasiedlone, to z braku
paszy trzeba będzie
zlikwidować
część
hodowli owiec
i 3 domowników
ze wsi
wysiedlić”.
Chyba tak się
stało, gdyż
w 1718 r. było
we wsi 2 chłopów
uprawiających
po łanie
ziemi. Dwa
lata wcześniej
25.06.1716 r.
podpułkownikowa
von Hacke
przed terminem
umowy zwróciła
Kiełpinoza co
generał von
Wreech zapłacił
6000 talarów
oraz 1000
talarów za
ulepszenie pałacu
i innych
zabudowań.
Chodzi zapewne
o szachulcowy
dwór
wzniesiony po
pożarze,
widoczny na
planie z
1737r. Budowla
miała
charakter pałacu
na wodzie gdyż
z dwóch stron
otaczały ją
stawy a od
strony nowo założonego
parku –
szeroka fosa.
Ulica wiejska
była wówczas
wyprostowana,
a zabudowania
położone
symetrycznie.
Prosta aleja
prowadziła
wprost do pałacu.
Z 20 łanów
w 1337 r. w
spisie z 1718
r. wykazano
ledwie 6
metrykalnych a
4 realne. Dwa
łany jak
wspomnieliśmy
uprawiali
jeszcze chłopi,
a pozostałe
dwa łany powiększyły
majątek
dworski,
obejmujący
5,5 łana
rycerskiego.
Obaj chłopi
otrzymali 4 woły,
8 krów, 8
owiec, 4 świnie,
i 4 gęsi.
Jeden z nich
szynkował 3
beczki drawieńskiego
piwa.
Proces
powiększania
własności
ziemskiej
kosztem
gospodarki chłopskiej
posuwał się
dalej. Już w
1768 r. w Kiełpinie
nie było ani
jednego łana
chłopskiego.
Z
analizy porównawczej
można
wnioskować,
że autor
artykułu
prasowego posługiwał
się tekstem
przewodnika
lub innego
opracowania
gdyż 23 lata
później
podaje
identyczne
obwody drzew.
1)
Buczyński
Jerzy.;
Choszczno i
okolice.
Warszawa: Sport
i turystyka.
1966
2) artykuł
prasowy z 1989r)
Niżej przedstawiam
otrzymane od znajomych kserokopie zdjęć
przedstawiających dworek i budynek w centrum
wioski. Obok archiwalnych prezentuję zdjęcia stanu
aktualnego tych samych obiektów.
W ruinę popadł zabytkowy
dworek.
Dewastacja nastąpiła po opuszczeniu obiektu przez
Nadleśnictwo Lasów Państwowych i przekazaniu go w
użytkowanie firmie wykonującej melioracje
okolicznych rowów. Ze wspaniałych planów przywrócenia
świetności pozostały tylko wspomnienia.
Niemieckojęzyczny podpis pod
zdjęciem mówi o szkole i kwitnących obok
kasztanach.
Pamiętam jak kwitły przed budynkiem na pierwszym
planie.
Archiwa
innych krajów
Lubisz
docierać do
źródeł
informacji
poszukaj w
archiwach
Polskie
archiwa państwowe
Adresy
stron
niemieckojęzycznych
o Kiełpinie i
okolicy